سیم یک هادی الکتریسیته است که برای انتقال جریان الکتریکی از محلی به محل دیگر و ارتباط بین دستگاه های مختلف میباشد. در یک تقسیم بندی کلی میتوان سیم را به سه دسته سیم مفتولی یا سیم تک لا، سیم نیمه افشان و سیم افشان تقسیم کرد.
نکته: واحد اندازه گیری سیم بر حسب میلی متر مربع میباشد.
ساختمان سیم ها
سیم ها از دو قسمت هادی و عایق تشکیل شده اند هادی سیم ها عموما مسی یا آلومینیومی است ولی از مس به دلیل داشتن حجم کم و هدایت بهتر (نسبت به دیگر فلزات) بیشتر استفاده میشود. عایق سیم ها از موادی پلاستیکی است که آن را به صورت لایه ای روی هادی روکش میکنند.
سیم های مفتولی یا تک رشته ای
سیم مفتولی به صورت یک سیم مسی یک رشته میباشد که به سیم خشک نیز معروف بوده و جهت فرم کاری داخل تابلو های برق کاربرد دارد. هادی این نوع سیم ها از مس استاندارد شده با پوششی از نوع پی .وی.سی است ولتاژ نامی سیم، ۷۵۰-۴۵۰ ولت است و برای جریان های مختلف، با سطح مقطع عای ۱٫۵ تا ۲۴۰ میلی متر مربع ساخته میشود.
سیم های نیمه افشان
ساختمان این سیم مشابه سیم های مفتولی است ولتاژ نامی این سیم ۷۵۰-۴۵۰ولت است و زمینه های کاربرد روی آن مشابه سیم های مفتولی است. فقط درمواردی که نیاز به انعطاف بیشتر نسبت به سیم های مفتولی است، از این سیم استفاده میشود.
سیم های افشان یا چند رشته ای
سیم های افشان از تعداد زیادی رشته های نازک مسی تشکیل شده اند که به سیم نرم معروفند و در سیم کشی ساختمان کاربرد دارند. ساختمان این نوع سیم مانند سیم های مفتولی و نیمه افشان است ولتاژ نامی آن ۵۰۰-۳۰۰ ولت است. قابلیت انعطاف این سیم نسبت به سیم های نیمه افشان بیشتر است.
مقاومت الکتریکی سیم افشان از سیم مفتولی کمتر است، چراکه سطح مقطع سیم افشان به علت وجود فاصله میان لایه های مختلف سیمهای به هم تابیده، بیشتر است. هزینه تولید سیم افشان از سیم مفتولی بیشتر است، در نتیجه سیم افشان به نسبت سیم مفتولی گرانتر است.
کابل ها
اصولا هر نوع هادی، که بتواند جریان برق را از داخل خود عبور دهد و توسط موادی از محیط اطراف خود عایق شده باشد به طوری که ولتاژ روی سطح عایق نسبت به زمین برابر صفر و در روی سطح سیم نسبت به زمین دارای ولتاژ فازی باشد، کابل نامیده میشود.
تفاوت سیم و کابل
به طور کلی کابل ها هم همانند سیم ها همواره از دو قسمت اصلی هادی و عایق تشکیل شده اند در واقع سیم ها جزء کابل ها هستند به عبارتی مجموع چند سیم، یک کابل تشکیل می دهد.
همچنین دامنه استفاده از سیم ها بسیار وسیع است. یک سیم یک رشته یا گروهی از رشته های ماده الکتریکی هدایت شده است، معمولا آلومینیوم یا مس. از طرف دیگر، یک کابل از دو یا چند هادی عایق تشکیل شده است و می توان آن را لخت یا پوشش داد.
ساده ترین روش تشخیص بین این دو این است که سیم معمولا قابل مشاهده است، در حالی که بیشتر کابل ها معمولا عایق هستند.
سیم و کابل دو اصطلاح پرکاربرد در رشته‌ی برق هستند. این دو کلمه اغلب با هم اشتباه گرفته میشوند، اما در واقع با هم تفاوت دارند.
سیم یک تک رساناست و مواد مورد استفاده در آن بیشتر مس و آلومینیوم است در حالی که کابل از دو یا چند سیم عایق‌دار درست شده که در یک روکش قرار داده شده‌اند. چند رسانا، که هیچ عایقی آنها را در بر نگرفته باشد تک‌رسانا نامیده میشوند. پس سیم و کابل را نمی‌توان به جای هم به کاربرد و هر کدام انواعی دارد که در زیر به آنها می‌پردازیم.
عایق کابل ها
با توجه به اینکه کابل ها در زیر زمین و یا روی تجیزات فلزی نصب میشوند نباید هیچگونه اتصال الکتریکی بین هادی و زمین برقرار گردد به عبارت دیگر، باید ولتاژ روی بدنه ی عایق نسبت به زمین صفر باشد، برای عایق کردن کابل های الکتریکی، بسته به نوع مصرف ولتژ روی هادی کابل، از مواد مختلفی به عنوان عایق استفاده می شود.
قدرت تحمل جریان الکتریکی
یکی از مشخصه های اصلی هر کابل قدرت تحمل جریان الکتریکی آن می باشد که به نوع کابل، شرایط محیط و محل نصب آن بستگی دارد. و چنانچه مقدار جریان از حد معینی بیشتر گردد علاوه بر گرم شدن کابل ممکن است موجب سوختن آن نیز بشود.
ولتاژ
از دیگر عواملی که در انتخاب کابل باید در نظر داشت، افت ولتاژ آن است، زیرا کاهش ولتاژ دستگاههای صنعتی علاوه بر ایجاد اشکال در طرز کار صحیح آنها در پاره ای موارد موجب آسیب دیدن دستگاه نیز می شود.
جریان مصرفی تحت هیچ شرایطی نبایستی از جریان مجاز کابل بیشتر شود.
از آنجا که تعویض کابل غالباً با هزینه سنگین همراه است، لذا افزایش جریان ناشی از طرح توسعه آینده در نظر گرفته شود.
افت ولتاژ کابل از حد مجاز زیادتر نگردد.
سطح مقطع کابل (و در نتیجه قیمت آن) با توجه به تلفات الکتریکی، تا حد ممکن مقرون به صرفه باشد.
انتخاب کابل با پوشش مناسب، با توجه به شرایط محیط ( هوای آزاد، زیر خاک، حرارت و برودت و غیره ) صورت پذیرد.